შვიდიბრუნვა: Svidi brunva: Yedi dönüşüm(İsmin 7 hali)
1-სახელობითი(სახ.)-ი : SaxelobiTi(sax.): Yalın hali
2-მოთხრობითი(მოთხ.)-მა :moTxrobiTi(moTx.): Anlatma
3-მიცემითი(მიც.): -სmicemiTi(mic.): Yönelme, değerlendirme(Ona)
4-ნათესაობითი(ნათ.):-ის naTesaobiTi(naT.): Tamlama,Tamamlama(Onun,kimin)
5-მოქმედებითი(მოქმ.): -ითmoqmedebiTi(moqm.): Araç, durum
6-ვითარებითი(ვით.): -ადviTarebiTi(viT.): hal, durum, vaziyet(olarak)
7-წოდებითი(წოდ.): -ოwodebiTi(wod.): Yönelme, çağırma
მაგალითად:
1- მასწავლებელ-ი
2- მასწავლებელ-მა
3- მასწავლებელ-ს
4- მასწავლებლ-ის
5- მასწავლებლ-ით
6- მასწავლებლ-ად
7- მასწავლებელ-ო
არსებითისახელისბრუნება: arsebiTi saxelis bruneba: Özel isimlerin çekimi
მკერავიხალათსკერავს. მკერავმათავიისახელა.მკერავსბევრისაკერავიაქვს.მკერავისნახელავიმომეწონა. მკერავითოჯახიამაყობს. ზურაბიმკერავადგაზარდეს. მკერავო,ხალათიკარგადშეკერე!
აქშვიდიწინადადებაა. თითოეულიწინადადებებითთითოაზრიაგამოთქმული . ყველაწინადადებაშიარისსახელიმკერავი. შვიდივეშემთხვევაშიმკერავსსხვადასხვადაბოლოებააქვს. სახელიმკერავისხვადასხვაწინადადებაშიდაბოლოებასიცვლის. ამსახელისდაბოლოებისშეცვლასხვასიტყვებთანურთიერთობამგამოიწვია.
mkeravi xalaTs keravs. mkeravma Tavi isaxela. mkeravs bevri sakeravi aqvs. mkeravis naxevari momewona. mkeraviT ojaxi amayobs. zurabi mkeravad gazardes. mkeravo, xalaTi kargad Sekere!
aq Svidi winadadebaa. TiToeuli winadadebebiT TiTo azria gamoTqmuli. yvela winadadebaSi aris saxeli mkeravi. Svidive SemTxvevaSi mkeravs sxvdasxva daboloeba aqvs. saxeli mkeravi sxvadasxva winadadebaSi daboloebas icvlis. am saxelis daboloebis Secvla sxva sityvebTan urTierTobam gamoiwvia.
Terzi halat dikiyor. Terzi kendi ismidir. Terzinin çok dikilmişleri var. Terzinin ....... beğendim. Terziyle ailesi gurur duyuyor. Zurab terzi olarak büyüdü. Terzi, halatı iyi dik!
Burada yedi cümle var. Her bir cümleyle birer anlam ifade edilmiştir. Her cümlede vardır terzi ismi. Yedi halde Terzinin başka başka sona ermesi var. İsim terzi başka başka cümlelerde sona erer değişerek. Bu ismin sonunun değişik başka kelimelerden karşılıklı olarak çekilmiştir.
1.დავალება.
ვაბრუნოთარსებითისახელიმკერავიისე, რომდაბოლოებაშვიდგვარადშეიცვალოს.
vabrunoT arsebiTi saxeli mkeravi ise, rom daboloeba Svidgvarad Seicvalos.
Cevirelim özel isim terziyi öyle, ki bitirelim(sona erdirme) yedi halde.
მკერავ-ი(ლამაზადკერავს). mkerav-i (lamazad keravs). Terzi (güzel dikiyor).
მკერავ-მა (პერანგიშეკერა). mkreav-ma (perangi Sekera). Terzi (gömlek dikti).
მკერავ-ს (ბევრისაკერავიაქვს).mkerav-s (bevri sakeravi aqvs). Terzinin (çok dikilmişi var).
მკერავ-ის (შეკერილიყველასმოსწონს).mkerav-is (Sekerili yvelas moswons). Terzinin (diktiğini herkes beğeniyor.)
მკერავ-ით (სამკერვალოამაყობს).mkerav-iT (samkervalo amayobs). Terziyle (terzi gurur duyuyor).
მკერავ-ად(ითვლება).mkera-ad (iTvleba). Terzi olarak sayılır.
მკერავ-ო(შემიკერე).mkerav-o). Terzi (kendi isim yaptı).
სახელისდაბოლოებისცვლასბრუნებაჰქვია. ბრუნებისთითოეულსახეს (მკერავ-ი, მკერავ-მა, მკერავ-ს...) ბრუნვაეწოდება.
saxelis daboloebis cvlas bruneba hqvia. brunebis TiToeul saxes (mkerav-i, mkerav-ma, mkerav-s...) bruneba ewodeba.
İsmin sonlarına değişken çekimler denir. Çekimlerin herbir görünenine (mkerav-i, mkerav-ma, mkertav-s...) Çekim denir.
ბრუნვაშვიდია. თითოეულბრუნვასთავისისახელიაქვს.
brunva Svidia. TiToeul brunvas Tavisi saxeli aqvs.
Çekim yedidir. Her bir çekimin kendi ismi vardır.
ბრუნვები: სახელისცვლაბრუნვაში
სახელობითიsaxelobiTi მკერავ-ი mkerav-i Terzi(herhangi)
მოთხრობითიmoTxrobiTi მკერავ-მა mkerav-ma Terzi(belli)
მიცემითი micemiTi მკერავ-ს mkerav-s Terzinin
ნათესაობითიnaTesaobiTi მკერავ-ისmkerav-is Terzinin
მოქმედებითიmoqmedebiTi მკერავ-ით mkerav-iTTerziyle
ვითარებითიviTarebiTi მკერავ-ადmkerav-ad Terzi olarak
წოდებითი wodebiTi მკერავ-ო mkerav-o Terzim
აქდაბოლოებებია: -ი, -მა, -ს, -ის, -ით, -ად, -ო.
ესდაბოლოებებიბრუნვისნიშნებია.
სახელისიმნაწილს, რომელსაცბრუნვისნიშნებიდაერთვის, ფუძეჰქვია. აქფუძე--მკერავ.
დაბოლოებებიდან
-ი--სახელობითიბრუნვისნიშანია.-i-saxelobiTi brunvis niSania.
-მა-მოთხრობითიბრუნვისნიშანია.-ma-moTxrobiTi brunvis niSania.
-ს--მიცემითიბრუნვისნიშანია. -s-miCemiTi brunvis niSania.
-ის-ნათესაობითიბრუნვისნიშანია.-is-naTesaoniTi brunvis niSania.
-ით-მოქმედებითიბრუნვისნიშანია.-iT-moqmedebiTi brunvis niSania.
-ად-ვითარებითიბრუნვისნიშანია. -ad-viTarebiTi brunvis niSania.
-ო--წოდებითიბრუნვისნიშანია. -o- wodebiTi brunvis niSania.
ფუძე: fuZe:Kök ბრუნვისნიშნები:brunvis niSnebi:Çekimin işaretleri
1-სახ. sax.ამხანაგamxanag Arkadaş -ი-i
2-მოთხ.moTx.ამხანაგamxanagArkadaş-მა-ma
3-მიც.mic.ამხანაგamxanagArkadaş-ს -s
4-ნათ.naT.ამხამაგamxanagArkadaş -ის-is
5-მოქმ.moqm.ამხანაგamxanag Arkadaş-ით-iT
6-ვით.viT.ამხანაგamxanag Arkadaş-ად-ad
7-წოდ.wod.ამხანაგamxanagArkadaş-ო -o
2-დავალება: davaleba: Ödev
აბრუნეთსახელიბავშვი, ცალ-ცალკეგამოყავითფუძედაბრუნვისნიშნები:
abruneT saxeli bavSvi, cal-calke gamoyaviT fuZe da brunvis:
Çeviriniz isim çocuk, ayrı-ayrı getiriniz köküne çekimin.
3-დავალება: davaleba: Ödev
აბრუნეთსახელები: კაცი, სახლი, ცხენი, დათვი, კამეჩი.
abruneT saxelebi: kaci, saxli, cxeni, ayı, manda.
Çeviriniz isimleri: Adam, ev, at, ayi, manda.
4- დავალება:
სახელისფუძისმონახვა
saxelis fuZis monaxva
İsmin kökünü bulma
სახელისფუძერომმოვნახოთ, იგიუნდადავსვათმოთხრობითბრუნვაშიდაჩამოვაშოროთბრუნვისნიშანი. რაცდარჩება, ფუძეა. მაგ: კაცმა, სახლმა. ჩამოვაშოროთბრუნვისნიშანი-მა. კაცდასახლფუძეებია.
saxelis fuZe rom movnaxoT, igi unda davsvaT moTxrobiT brunvaSi da CamovaSoroT brunvis niSani. rac darCeba, fuZea. ma. kac da saxl fuZeebia. mag: kacma, saxlma. CamovaSoroT brunvis niSani- ma. kac da saxl fuZeebia.
İsmin kökünü bulmak için, onu koymamız gerekli anlatma çekimine de çıkaralım çekimiın işaretini. Ne kalırsa, köktür. Örneğin: kacma, saxelma. Çıkartalım çekimin işareti -ma yı. kac da saxl köktür.
ბოლოთანხმოვნიანისახელი
boloTanxmovniani saxeli
Sonu sessiz isim
სახ. კაც-ი sax. kac-i
მოთხ.კაც-მა moTx. kac-ma
მიც. კაც-ს mic. kac-s
ნათ. კაც-ის naT. kac-is
მოქმ. კაც-ით moqm.kac-iT
ვით. კაც-ად viT. kac-ad
წოდ. კაც-ო wod. kac-o
აქფუძეაკაც. იგიმთავრდება -ცთანხმოვნით.
ასევეთანხმოვნითმთავრდებაშემდეგიფუძეები: ჩიტ, ქალ, ბავშ...
aq fuZe kac. igi mTavrdeba -c TanxmovniT.
aseve TanxmovniT mTavrdeba Semdegi fuZeebi: CiT,qal,bavS...
Burda kök kac. O bitiyor -c sessiz harfle.
Böylece sessiz harfle biten sonrakiler köktür: Cit, qal, bavS..
