Vikipedi, özgür ansiklopedi
Koordinatlar: 41°14′31″K, 42°21′52″D
Şavşat , Artvin'in bir ilçesidir. Türkiyenin en kuzeydoğusundaki ilçelerinden biridir.Şavşat ilçesi 1 Belde ve toplam 70 köyden oluşur.Bu köylerin 10'u Meydancık Beldesine bağlıdır.Şavşat'ın demografik yapısını ise %65 Kıpçak Türk'ü, % 35 Gürcü kökenli insanlar oluşturur.[kaynak belirtilmeli]
Şavşat, M.Ö.900-650 yılları arasında Urartu, Kolhis ve Kimmerler, daha sonraları sırasıyla Romalılar ve Sasanilerin egemenliği altına girmiştir.Bir dönem Lazlarca Lazika krallığına bağlanmıştır.1118 yılında bu bölgeye gelen Kıpçak Türkleri,Kral Davidin karısı Gurandukth'un Kıpçak olması sebebiyle Gürcülerle yakınlaşmış ve Gürcü kralı David onları Ahıska Artvin,Rize, Ardahan, Erzurum vb.ye yerleştirmeye çalışmış ancak bu plan birkaç yıl sonra David'in oğlu döneminde hayata geçmiştir.1267 yılında bu kıpçaklar Atabek Devleti'ni kurdular.Yöre artık Kıpçak Atabeklerinin hakimiyetinde idi.Fakat bir diğer Anadolu Türk beyliği olan Osmanlılar da gelişiyorlardı.İşte Şavşat 1479 yılında Fatih zamanında Osmanlıya katılmıştır.
Yavuz Sultan Selim’in Trabzon Valiliği sırasında Rize ilinin Osmanlı topraklarına katılması sonrasında, Artvin, Ardanuç, Borçka çevreleri de Osmanlı topraklarına katılmıştır. Yavuz Sultan Selim’in Trabzon’dan ayrılması üzerine Ardanuç, Oltu, Tortum ve Artvin yeniden Osmanlı Devleti'nden ayrılmışlardır.1578 yılı ile birlikte Osmanlılar Atabek Devleti topraklarının tamamını ele geçirdiler.Çıldır Beylerbeyliği'ni kurup Atabek kökenli kişileri de başına geçirmiştir.Bölgenin Kıpçak Türkleri ve bazı Gürcüler işte bundan sonra müslümanlığa geçmeye başladılar.
1829 yılında Ardanuç Sancağı’na bağlanan, 1877 - 1878 Osmanlı - Rus savaşı sonrasında da 13 Mart 1878 de imzalanan Berlin Antlaşması ile Batum, Kars ve Ardahan ile birlikte Çarlık Rusya’ya bırakılan ilçe, 1879 tarihinde resmen kesinleşen Osmanlı - Rus sınırı ile de Artvin, Ardanuç ve Borçka ile birlikte anavatandan koparılmıştır. Daha sonra 1921 yılında imzalanan Gümrü Anlaşması ile Doğu sınırlarımız çizilmiş oldu.
Şavşat ilçesi 27 Şubat 1921 tarihinde Ardahan Sancağına bağlı olmak üzere ilçe haline getirilmiş, 7 Temmuz 1921 tarihinde ise Artvin İline bağlanmıştır.
Coğrafi yapısı [değiştir]
Şavşat, doğuda Ardahan il merkezi ile Hanak İlçesi, kuzeydoğuda Posof İlçesi, güney ve güney batıda Ardanuç, batıda Artvin Merkez ve Borçka İlçesi, kuzeyden de Gürcistan Devleti ile çevrilidir.
1.317 kilometrekarelik dağlık ve engebeli bir arazi üzerine yayılmış bulunan Şavşat İlçesinin dört yanı yüksek dağlarla çevrilidir. 3.537 metreye yükselen Kaçkar Dağları, ilçenin batı ve kuzeybatı yönünü sınırlandırır. Kuzeyde 2.250 metre yükseklikteki Sivritepe (Arsiyan) dağları ile 3.000 metreyi aşan Cin dağları bulunmaktadır. Doğuda Ardahan-Artvin sınırlarını teşkil eden Yalnızçam dağ sinsilesinden 2.650 metre yükseklikteki Sahara Dağları, Güneyde ise 3.050 Metreyi bulan Karagöl dağları vardır.
İlçenin rakımı minimum 950 metre, maksimum ise 1800 metredir. İlçe Merkezin rakımı 1100 metredir. Türkiyenin en güzel ilçelerinden biridir.
Şavşat ilçesi akarsu bakımından zengindir. İlçede çok sayıda buzul gölü bulunmaktadır. Bu göller nispeten küçük göllerdir. Göllerin en büyüğü Karagöl dağlarında bulunan ve bu dağa kendi adını veren Karagöl’ dür. Bol miktarda alabalık bulunan gölden sulama amaçlı olarak yaralanılmaktadır. Meşeli Köyü orman içi mevkiinde milli parklar kapsamı içerisinde bulunan ikinci bir Karagöl mevcut olup piknik, mesire yeri özelliğine sahiptir. Pınarlı köyü yakınlarında Balık Gölü, Arsiyan yaylasında ise Kız Gölü, Boğa Gölü ve Koyun Gölü isminde göller bulunmaktadır.
İlçe dahilinde şifalı maden suları mevcuttur. Bunlardan Çermik-Çoraklı Köyü sınırları içerisinde bulunan sıcak su kaplıcası romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.
İlçede tipik Karadeniz iklimi hakimdir.4 mevsim yağmurlu kışları kar yağışlıdır. Yüksek rakımlı olan yerlerde kışlar çok uzun sürer. Bu bölgelerde kasım ayında başlayan kar yağışları nisan ayı ortalarına kadar sürer.
İlçe bitki örtüsü bakımından zengindir. Zengin iğne yapraklı ormanlar mevcut olduğu gibi alçak rakımlı yerlerde geniş yapraklı ağaçlara da rastlamak mümkündür.
- İlçenin Merkez Belediyesi ile Meydancık Belde Belediyesi ve 61 köyü bulunmaktadır. Köylerde binalar genellikle iki katlı olarak ve ahşaptan yapılmıştır.
Şavşat'ın köyleri [değiştir]
Akdamla köyü • Arpalı • Aşağı koyunlu • [[Atalar]. [Balıklı köyü)].[Cevizli, Şavşat|Cevizli]] •Ciritdüzü • Çağlapınar • Çağlıyan • Çamlıca • Çavdarlı • Çayağzı • Çermik • Çiftlik • Çoraklı (Gargilop)
Yamaçlı köyünden bir görünüm
Çukur • Dalkırmaz • Demirci • Demirkapı • Dereiçi (Dasamop) • Dutlu • Düzenli • Elmalı • Erikli • Eskikale • Hanli • Ilıca • Karaağaç • Karaköy • Kayabaşı • Kayadibi • Kirazlı • Kireçli • Kocabey • Köprülü • Köprüyaka • Kurudere • Küplüce • Maden • Meşeli •[ Meydancık-Diyoban] • Obaköy • Otluca • Pınarlı • Savaş köy • Saylıca • Sebzeli • Susuz • Şalcı • Şenköy • Şenocak •Tepeköy. Tepebaşı • Üzümlü • Veliköy • Yağlı Köyü Yamaçlı köyü • Yaşarköy • Yeşilce • Yoncalı • Yukarı koyunlu • Yavuz köyü • Ziyaret köyü
Yüzölçümü 1.317 kilometrekare olan İlçenin genel nüfusu 25.624 olup, İlçe Merkez Nüfusu 7.325 Köylerin Toplam Nüfusu 18.299 dur. İlçede nüfus artış hızı %o (-) 23.09, nüfus yoğunluğu 19 kişidir.Nüfusun imerhev haricindeki kısmında çoğunluk olarak kıpçak Türkleri bulunmaktadır. İlçenin diğer kesimi (imerhev- meydancık) tamamen Gürcüdür.Ayrıca büyük çoğunluğu asimile olarak aslını unutan bir çok Kürt kökenli aile mevcuttur.İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 1 belde, 62 köy ve 22 mahalleden oluşmaktadır.
Şavşat, Artvin’in diğer ilçelerinde olduğu gibi engebeli araziye sahip bir ilçedir. İlçede, tarımsal arazilerin sınırlı olması, sanayi tesislerinin bulunmaması, başlıca diğer sektörlerin de gelişmemiş olmasının sonucu olarak istihdam olanakları yetersiz kalmaktadır. Gelişime uygun potansiyeli bulunan turizm sektörünün ilçe ve il ekonomisine katkısının artırılması amaçlı çalışmalar sürdürülmektedir.
İlçe ekonomisi büyük ölçüde tarımsal üretime dayalıdır. Tarımsal üretim, ağırlıklı olarak, geleneksel aile tipi işletme yapısı şeklinde görülür. İlçe ekonomisinde önemli yeri bulunan hayvancılık, giderek azalan bir trend izlemektedir. 61 köyü bulunan ilçede, 16.037 adet büyükbaş ve 12.535 adet de küçükbaş hayvan bulunmaktadır.
Hayvancılık açısından son derece elverişli imkânlara sahip ilçede, hayvancılığın teşvik edilmesi amaçlı çalışmalar sürdürülmekte olup, bu kapsamda yönlendirme ve kamusal destekler sağlanmaktadır.
Şavşat büyük ve küçükbaş hayvancılık yanında arıcılık açısından da son derece uygun koşullara sahiptir.Arıcılık alanında da üreticilere, kamusal imkânlar dahilinde teşvik ve yönlendirme desteği sağlanmaktadır.
Başlangıcında, Çoruh havzasında uygulanan seracılık-örtü altı yetiştiriciliğinin iklim koşullarının uygunluğu ve çiftçilerden gelen talepler üzerine il genelinde yaygınlaşması ile Şavşat’ta da seracılık faaliyetlerine başlanılmıştır. 1997 yılında Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı parasal desteği ile başlatılan seracılık faaliyetleri yaygınlaşmaktadır. Bu kapsamda amaçlanan yeni istihdam alanlarının yaratılması, tarımsal üretimde çeşitlilik ve verimin sağlanması hedefine ulaşılmıştır.
1.317 kilometrekare yüzölçümü bulunan ilçenin tarım arazisi varlığı 175.696 dekar, sulu arazisi 54.840 dekar, kuru tarım alanı 120.856 dekar, mera alanı 364.166 dekar, orman alanı 552.565 dekar ve kültür dışı arazi de 224.573 dekardır. İlçenin tarım arazileri genellikle çayır olarak değerlendirilmektedir.
İlçede yetiştirilen başlıca ürünler fındık, mısır, patates, armut, elma, ayva, erik, kiraz, kızılcık ve cevizdir. Ancak bu ürünler az miktarda geleneksel yöntemlerle yetiştirilmektedir.
İlçede Tarım kesimi ile Esnaf kesimine kredi sağlayan Ziraat Bankası bulunmaktadır.
Şavşat ileçesinde Şavşatspor Kulübü bulunmaktadır. GSİM tarafından semt spor sahası yapılmaktadır. Şavşatspor'un Faaliyetleri: Futbol, basketbol, voleybol, tenis, yüzme, hentbol, briç, atletizm'dir.
Artvin Ve Çevresi Kıpçak Türk Tarihi [değiştir]
(Kurat ,Akdes Nimet-Türk kavimleri ve Türk Devletleri,s83,84).Kırzıoğlu,kıpçaklar s.148-M.Fahrettin Kırzıoğlu).-- Çoruh boyu kıpçak Türkleri kitabı-M.Fahrettin Kırzıoğlu ,Yukarı kür ve Çoruh boylarında kıpçaklar Ankara 1992.
Dış bağlantılar [değiştir]
